Het huidige emissiehandelssysteem werkt niet. Volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’ moet er een wereldwijd systeem opgezet worden voor CO2-beprijzing, betoogt Siebe Schootstra van energieoverheid.nl.

Een centraal thema deze week op de klimaattop in Parijs, de United Nations Climate Change Conference (#COP21), is het handelssysteem in emissierechten van broeikasgassen. Het huidige emissiehandelssysteem, aangeduid als ETS (emissions trading scheme), moet op de schop.

Het systeem wordt niet wereldwijd geaccepteerd en de prijs voor CO2-uitstoot is te laag om gunstige effecten te sorteren. Deze week maakte Nederland bij monde van Staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu bekend een bijdrage te willen leveren om te komen tot een wereldomvattend handelssysteem.

“Het moet duidelijk zijn wat het kost om CO2 uit te stoten, waar ook ter wereld. Nederland draagt in ieder geval 2 miljoen euro bij om snel duidelijkheid te krijgen over het prijskaartje van uitstoot. Dat moet leiden tot het sneller bereiken van mondiale klimaatneutraliteit”, schreef het ministerie in een persbericht. Dijksma: “Verstoppertje spelen is niet meer mogelijk met een mondiale prijskaart van CO2. Nederland draagt met 2 miljoen euro graag bij aan deze openheid. Het laat precies zien wat de kosten voor bedrijven en hun investeerders zijn, waardoor het verplaatsen van bijvoorbeeld productie minder aantrekkelijk zal zijn. Bovendien wordt zo sneller gekozen voor alternatieve vormen die geen of minder uitstoot veroorzaken.”

Beprijzen CO2: wereld is verdeeld

In verschillende regio’s in de wereld ontwikkelen zich inmiddels mechanismen om de prijs van CO2-uitstoot te bepalen. Om deze mechanismen aan elkaar te koppelen en om regio’s die nog geen systeem hebben voor het beprijzing van uitstoot te helpen zo’n systeem te ontwikkelen, neemt de Wereldbank het initiatief voor de Carbon Pricing Leadership Coalition.

Nederland heeft aangeboden bij de volgende bijeenkomst van de CPLC in 2016 als gastheer op te treden, zo staat te lezen in het persbericht. Van een wereldwijd omvattend systeem is nu geen sprake. Dat leidt tot concurrentievoordeel en vormt voor vervuilers onvoldoende prikkel om de uitstoot te beperken. De bijdrage van de transportsector en bijvoorbeeld de scheepvaart in de mondiale CO2-uitstoot is substantieel.

Prijs CO2 veel te laag

Het instellen van een systeem voor CO2-beprijzing is bijzonder lastig. In het Europese handelssysteem ligt de prijs rond de 5 euro per ton en het aanbod van emissierechten is te groot om tot prijsstijging te leiden.

Onderzoeksjournalist Thomas Muntz beschrijft in een artikel op De Correspondent dat voor een stimulans om van kolen over te stappen op gas bij de elektriciteitsproductie, de prijs per ton minstens 50 euro zou moeten bedragen. En dat is nog steeds een groot verschil met de kosten die gemaakt worden om duurzame energie op te wekken met bijvoorbeeld wind.

"De kosten die je maakt met het stimuleren van groene energie, waarmee ook uitstoot wordt tegengegaan, liggen tussen de 100 en 300 euro per ton," zei Dick Benschop, president directeur Shell Nederland afgelopen jaar. Bij een vanuit het milieu geredeneerde ‘eerlijke’ beprijzing van CO2-uitstoot zal een enorme kostprijsverplaatsing ontstaan. Nederlandse varkens naar Parma rijden – en weer terug – voor het predicaat ‘Parmaham’ is dan bedrijfseconomisch onzinnig, net als het gesleep met garnalen naar en van Marokko. Maar voor het uitfaseren van kolencentrales ontstaat door de CO2-beprijzing een extra groot probleem.

‘Groene paradox’

Afgelopen oktober maand schreef Marc Blom een opiniebijdrage in het FD waarin hij de ‘groene paradox’ uitlegt (via FluxEnergie). Hij schrijft: "Naarmate er meer en goedkopere duurzame energie op de markt komt en energiebesparing succes heeft, krimpt de markt voor fossiele energie. Het gevolg zal zijn dat producenten van fossiele energie hun prijzen zullen laten zakken om met elkaar en met duurzame energie te kunnen blijven concurreren."

Door deze prijsdruk worden investeringen in hernieuwbare energie minder rendabel. Blom: "We moeten dringend maatregelen nemen om te voorkomen dat daardoor de verduurzaming van ons energiesysteem ernstig wordt vertraagd."

Nederland moet in Parijs een lans breken voor een wereldwijd emissiehandelssysteem, schrijft Blom. Daartoe lijkt met de bekendmaking van Dijksma een eerste stap gezet te zijn.

Siebe Schootstra is hoofdredacteur van de sites EnergieBusiness.nl, EnergieOverheid.nl en EnergieVastgoed.nl.

Lees ook op energieoverheid.nl, energiebusiness.nl en smartdriving.nl:

Sluiten kolencentrales Nederland kost 'slechts' 300 miljoen euro

Primeur: groen gas uit 100 procent rundermest

Welke verzekering is meest geschikt voor zelfrijdende auto?

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl